Cumhuriyet gazetesine yapılan operasyon sonrası 9 yazarı gözaltına alınmış ve tutuklanmıştı. Bunun üzerine Cumhuriyet gazetesine yurdun dört bir yanından destek gelmeye başladı. Bayilerde Cumhuriyet gazetesi kalmıyor. Artvin’de CHP Artvin İl Başkanı ve İl Yönetimi, esnafa Cumhuriyet gazetesi dağıtarak destek veriyor.
CHP İl Başkanı Ali Yücel Kurt, Cumhuriyet gazetesinin isimbabasının Atatürk olduğuna dikkat çekerek, “ Burada
Cumhuriyet’e yapılan operasyonu çok manidar bulduğumuz için, hem gazetemize hem de basın özgürlüğüne sahip çıkıyoruz. Bugün Türkiye gerçekten çok zor günler geçiriyor. Bir ülkede eğer özgür basın susturuluyorsa, adalet temelleri ile oynanıyorsa, bir ülkede kararları halkın temsil edildiği TBMM alamıyorsa, Olağanüstü Hal bahanesi ile KHK’larla hukuk yerle bir ediliyorsa, ileride açılacak derin yaraların vebali burada sessiz kalanlarında üstünde ne olacaktır. Biz susan olmayacağız.
Bakın şu anda muhalefet olarak sadece CHP fikrini söylüyor, yanlışları yazıyor, Toplantılar yapıyor, bildiriler hazırlıyor. Şu anda bitkisel hayata girmiş olan demokrasiyi işletmek için CHP, olağanüstü çaba gösteriyor. Bunu yaptığı içinde hakkında suç duyurusu yapılıyor. Ama şunu herkkes çok iyi bilsin. CHP hiçbir zaman korkmadı. Hep ülke için, millet için var oldu.
Bunun için geçmişte ağır bedeller ödedi. Ama hiçbir zaman
vazgeçmedi, vazgeçmeyecek. Bugün Cumhuriyet gazetesi, yarın kalan 1-2 muhalif gazete.. Susma sustukça sıra sana gelecek sloganı çok doğru bir slogandır. Bugüne kadar ne olduysa susulduğu için, konuşulmadığı, tartışılmadığı için geldi.
Artvin’de Cumhuriyet gazetesi kalmıyor. Artvin Halkı gazetesine, basın Özgürlüğüne, demokrasiye, Cumhuriyete sahip çıkmaya devam ediyor, bundan sonra da devam edecek.”dedi.
CUMHURİYET GAZETESİ
Cumhuriyet gazetesinin isim babası Atatürk’tür. O sıralarda Kurtuluş Savaşı’nı destekleyen ilk gazete olan Yeni Gün’ü yayımlamaya devam eden Yunus Nadi (Abalıoğlu), 7 Mayıs 1924 tarihinde Cumhuriyet’i iki ortağı Nebizâde Hamdi ve Zekeriya Sertel ile birlikte -günümüzde Pembe Konak adıyla anılan- eski İttihat ve Terakki Fırkası Genel Merkez binasında kurdu ve gazeteyi yönetmesi için Zekeriya Sertel’i görevlendirdi.
CUMHURİYET’İN İLK SAYSI MUSTAFA KEMAL İLE YAPILAN RÖPORTAJ İLE ÇIKTI
Hüseyin Cahit (Yalçın)’in Tanin’i, Velid Ebüzziya’nın Tasvir-i Efkâr’ı ve Ahmet Emin (Yalman)’ın Vatan’ına karşı yayına başlayan gazete, o dönem için 1 milyona yakın nüfuslu şehirde 7 bin adet satıyordu. Gazetenin adının altında Türkçe yevmi gazete, idare yeri İstanbul, Cağaloğlu yazıyordu. İlk sayıda Yunus Nadi’nin sunuşu ve Mustafa Kemal ile yaptığı röportaj vardı.
Baskı, elle dizilip rotatiflenirdi. İlk defa 1930’da linotip baskıyla beraber resimlerle yayımlandı. Gazetenin başlığının yazı tipi günümüze değin çok az değişti; sadece u harfiyle t harfinde küçük değişiklikler yapıldı. Reklamlara Latin alfabesine geçişle 1928’de çağdaşlaşma hâkim oldu. 1930’da küçük ilan yayımlarına başladı. Aynı yıl ilk renkli ilanı aldı ve ilk renkli fotoğrafı yayımladı. Fotoğrafçılar Namık Görgüç, Selahattin Giz idi.
Dağıtımı 1934’e kadar Artin Efendi yaptı. Ayrıca posta yoluyla abone sistemi vardı. O yıllarda basın İstanbul’da toplanmıştı. Dağıtım ulusal çapta olmadığından bir günün gazetesi Eskişehir’den sonra ertesi gün elde olurdu. Ankara’dan sonra ise bir haftalık gazete okunurdu.
Yunus Nadi 1924’ten 1945’e kadar başyazardı; bazen Zekeriya Sertel, Yakup Kadri, Abidin Daver, M. Nermi, Şükrü Kaya da başyazı yazdı. Yunus Nadi’den sonra 1991’e kadar gazetenin başyazarı oğlu Nadir Nadi Abalıoğlu oldu, diğer oğlu Doğan Nadi Abalıoğlu ise fıkra yazıyordu.
İlk sayılarda yazarlar; Ziya Gökalp, Aka Gündüz, Hasan Bedreddin, Reşat Ekrem Koçu, Ahmet Rasim, Peyami Safa, Ahmet Refik, İsmail Habip, Abidin Daver, Cenap Şahabettin, Vedat Nedim, Halit Ziya, Cevat Fehmi Başkut, Mümtaz Faik, Fuad Köprülü, Halit Fahri idi.
1928’den sonra ilk sayfada Ramiz karikatürü yer aldı. İkinci sayfa bilim adamlarının yazılarına ayrılmıştı ve bu gelenek sürdü.
8 sayfalık gazete, İkinci Dünya Savaşı’ndan kaynaklanan kağıt kıtlığı nedeniyle 4 sayfaya indi. 10 yıl sonra tirajı 25 bine, 1939’da 62 bine çıktı. İlk kapatılma 29 Ekim 1934’te 10 gün süreyledir. 1940’da hükümetin yayın politikasına aykırılıktan 90 gün kapalı kaldı.
1932’de “Cumhuriyet Gazetesi”nin düzenlediği Türkiye’nin dördüncü güzellik yarışmasında birinci olduktan sonra Belçika’da aynı yıl yapılan, o zamanki adı International Pageant of Pulchritude olan “dünya güzellik yarışması”nda dünya güzeli seçilen “Keriman Halis Ece”nin haberi gazetenin 1 Ağustos 1932 tarihli sayısında tam sayfa verilmişti.Özel sayfaları içinde çocuk, kadın, moda, sinema, iktisadiyat, tayyarecilik, askeri bahisler, tarih, spor, ilmî musahabe, mizah, röportaj sayfaları vardı. 1933’te 10. Yıl, 1938’de 15. Yıl ekleri verdi. 1936’da Mimar Sinan, Çanakkale özel sayıları. Haftanın filmleri sayfası 1930’da başladı. Latin harfli gazeteye geçişte promosyon da başladı, ucuzluk kuponları verildi. Güzellik ve müzik yarışmaları düzenledi. 1932’de Keriman Halis’in dünya güzeli seçilmesiyle satış arttı. En etkin kampanya Menemen’de şehit edilen Kubilay içindi. (23 Aralık 1930). 1925’te gazetenin Fransızca baskısı Le Republique adıyla çıktı ve 1952’ye dek yayımlandı. Cumhuriyet yayına başlarken kapatılan Yeni Gün 1931’de tekrar çıkarıldı. 1935’te gazete yanında kitap da yayımlandı.
HABER: SAMİ ÖZÇELİK
