Birleşik Metal İŞ Sendikası Araştırmalar Merkezi (BİSAM) 4 kişilik bir ailenin sağlıklı beslenebilmesi için günde 72,58 TL’ ye ayda ise 2.178 TL’ ye gereksinim olduğunu duyurdu.

Buna göre Aralık ayında yetişkin bir kadının sağlıklı beslenebilmesi için bir günde yapılması gereken en az harcama tutarı 18.66 TL, yetişkin bir erkeğin 19.28,  10-18 yaş arası bir çocuğun 20.71, 4-6 yaş arası ise 13,90 TL’ye gereksinim olduğu belirlendi.

İşte BİSAM’ın yayınladığı açıklamalı ekonomik tablolar  :

Tablo 1- Sağlıklı beslenmek için yapılması gereken asgari zorunlu gıda harcamaları

Günlük Zorunlu Gıda Harcamaları Harcama Tutarı
Yetişkin Kadın 18,66
Yetişkin Erkek 19,28
10-18 Yaş Çocuk 20,75
4-6 Yaş Çocuk 13,90
GÜNLÜK TOPLAM 72,58
AÇLIK SINIRI (AYLIK) 2178

Not: Yuvarlamalardan kaynaklı toplamda farklılıklar olabilmektedir.

Dört kişilik bir ailede her ferdin sağlıklı beslenmesi için alması gereken gıdaların minimum maliyeti yaşa ve ürün grubuna göre farklılık gösteriyor. Günlük harcamalarda Aralık 2019’da en yüksek maliyet grubunu peynir/çökelek grubu 18.33 TL’lik harcama gereksinimi ile oluşturdu. Et, tavuk ve balık grubu için yapılması gereken minimum harcama tutarı ise 13.97 TL oldu. Süt ve yoğurt için yapılması gereken harcama tutarı 9.39, sebze ve meyve için yapılması gereken harcama miktarı 10,21 TL, ekmek için yapılması gereken harcama tutarı günlük 4.64 TL’dir. Katı yağ 3.88 TL’lik, sıvı yağ ise 1.35 TL’lik masraf yapılması gereken ürün gruplarıdır. Yumurta için 0.92, şeker, bal, reçel ve pekmez için ise 3.54 TL harcama yapılması gerekmektedir.

Tablo 2- Gıdaların Yaş Gruplarına Göre Günlük Maliyeti (TL)

Gruplar TL OLARAK İHTİYAÇLAR
1.grup 4-6 Yaş 10-18 yaş Yetişkin erkek Yetişkin kadın Toplam
Süt, yoğurt 2,06 2,64 2,35 2,35 9,39
Peynir, çökelek 5,09 5,09 4,07 4,07 18,33
2. grup
Et, tavuk, balık 1,64 4,11 4,11 4,11 13,97
Yumurta 0,37 0,18 0,18 0,18 0,92
Kurubaklagil 0,28 0,38 0,85 0,85 2,36
3. grup
Sebze, meyve 1,53 2,55 3,06 3,06 10,21
4.grup
Ekmek 0,58 1,45 1,74 0,87 4,64
Pirinç, bulgur, makarna, un 0,33 0,65 0,52 0,49 1,99
Katı yağ 0,49 1,46 0,97 0,97 3,88
Sıvı yağ 0,17 0,50 0,34 0,34 1,35
Yağlı tohum 0,57 0,57 0,28 0,57 1,99
Şeker 0,16 0,22 0,16 0,16 0,70
Bal, pekmez, reçel vb. 0,63 0,95 0,63 0,63 2,84
Toplam 13,90 20,75 19,28 18,66 72,58

Günlük harcamalarda Aralık 2019’da;

  • en yüksek maliyet grubunu peynir/çökelek grubu 18.33 liralık harcama gereksinimi ile oluşturdu.
  • Et, tavuk ve balık grubu için yapılması gereken minimum harcama tutarı ise 13.97 lira oldu.
  • Süt ve yoğurt için yapılması gereken harcama tutarı 9.39 lira,
  • sebze ve meyve için yapılması gereken harcama miktarı 10.21 lira,
  • ekmek için yapılması gereken harcama tutarı günlük 4.64 lira oldu.
  • Katı yağ 3.88 liralık, sıvı yağ ise 1.35 liralık masraf yapılması gereken ürün grupları oldu.
  • Yumurta için 0.92, şeker, bal, reçel ve pekmez için ise 3.54 lira harcama yapılması gerekiyor.

Daha dar bir gruplandırmaya göre harcamalarda süt ve süt ürünlerinin payı yüzde 38.2 ile en yüksek paya sahiptir. Sebze ve meyvenin harcamalar içindeki payı yüzde 14.1 olmuştur. Et, yumurta ve kurubaklagil grubunun payı yüzde 26.5 ile ikinci sıradadır.

Grafik 1- Yapılması gereken harcamaların ürün gruplarına göre dağılımı

Açlık sınırı İstanbul, İzmir ve Ankara için de hesaplamıştır. Buna göre sağlıklı beslenmenin maliyetinin en yüksek olduğu il 2.370 TL ile İzmir olurken, İstanbul’da sağlıklı beslenmenin maliyeti 2.313 TL, Ankara’da ise 2.125 TL’dir.

Açlık sınırı 2003 yılı Aralık ayında 470 TL idi. Buna göre 16 yılda açlık sınırındaki artış yaklaşık 4.61 kat oldu. Aynı dönemde resmi enflasyondaki artış ise 4.23 kat olarak gerçekleşti. Bu süreçte açlık sınırındaki artış enflasyondaki artıştan yüzde 9 daha fazla gerçekleşti.

Asgari ücretli, ilk zamlı maaşını şubat ayında alacak. Asgari Geçim İndirimi (AGİ) hariç asgari ücret 2.104 TL olacak. Buna göre AGİ’siz asgari ücret daha şimdiden açlık sınırının altında kalıyor. Kasım 2019 dönemi için açlık sınırı 2.076, yoksulluk sınırı 7.181 TL idi. Bir aylık dönemde açlık sınırı 102, yoksulluk sınırı 351 TL artış kaydetti. AGİ dahil asgari ücretteki artış ise 304 TL.

ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

Açlık ve yoksulluk sınırı BİSAM tarafından her ayın ilk haftasında, Türkiye İstatistik Kurumu’nun Tüketici Fiyat Endeksinin açıklanmasını takiben kamuoyu ile paylaşılmaktadır.

Araştırmada, BİSAM tarafından Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyabetik bölümünün hazırladığı Türkiye’ye Özgü Beslenme Kalıbı’nın, farklı kaynaklardan elde edilen verilerle değerlendirilerek yenilenmesi sonucunda elde edilen BİSAM beslenme kalıbı dikkate alınmıştır. Elde edilen beslenme kalıbı her ay açıklanan TÜİK madde fiyatları ile değerlendirilerek, kişinin ihtiyacına göre yapması gereken gıda harcamasının tutarı tespit edilmektedir. Ağustos 2019 dönemi öncesinde madde grup ağırlıkları basit ortalama üzerinden hesaplanırken, bu dönem ile birlikte her madde grubu kendi içinde ağırlıklandırılmış ve dikkate alınan madde sayısı artırılmıştır. TÜİK verileri dikkate alınarak yaptığımız hesaplamada esas alınan kalori miktarları şunlardır:

  • 4-6 yaş çocuk için 1963 kalori
  • 15-18 yaş çocuk için 3244 kalori
  • Yetişkin bir erkek için 2953 kalori
  • Yetişkin bir kadın için 2658 kalori

4 Kişilik ailenin sağlıklı beslenmek için yapması gereken minimum aylık gıda harcaması AÇLIK SINIRI olarak belirlenmektedir. Bu verinin Hanehalkı tüketim harcamasına dağıtılması ile elde edilen veri ise bize YOKSULLUK SINIRINI vermektedir. Tüketim Harcama Kalıbı dikkate alınırken, tüm içecekler, tütün ve gıda harcamaları bir kalem olarak belirlenmiştir.

Yoksulluk sınırı hesaplanırken, TÜİK Hanehalkı Bütçe Anketi Tüketim Harcaması Araştırması 2016 yılı sonuçlarının, 3. yüzde 20’lik dilimin tüketim harcamaları dikkate alınmıştır. Söz konusu tüketim grubu Türkiye’de nüfusun yüzde 40 ila yüzde 60’ı arasındaki kesimidir.

Yetişkin erkek ve kadınlar için 18-50 yaş grubu, 10-18 yaş grubu için erkek çocuk dikkate alınmıştı.

İLGİLİ İÇERİKLERYAZARIN DİĞER İÇERİKLERİ