YAŞAM ALANLARI YOK OLUYOR DÜNYANIN SONU GELİYOR
Türkiye, 24 Haziran erken seçimleri ve Türk Lirası’nın kaybettiği değeri konuşurken son iki ay içerisinde Dünya’nın gündemi çok daha farklıydı. Ufak tefek iklim haberleri gündem olurken büyük resmi görebilenler, gündelik sorunların aslında ne kadar geçici olduğunu anladı. Nisan ve Mayıs ayında aniden patlayan sağanak yağış ve fırtınalar, ABD’den Afganistan’ı İsrail’den Hollanda’yı Türkiye’den Sri Lanka’yı sular altında bıraktı.
ARTVİN 2009-2015 YILLARI ARASI 24 CANINI SEL VE HEYELANA KURBAN VERDİ
Milyonlarca insan sel sularından etkilenirken, tarım arazileri ve ekinler de ciddi hasar gördü. Sel Artvin’i de etkiledi. Artvin için genel bir bakış atacak olursak özellikle 2005 sonrası Artvin’de sel ve heyelan can alabilecek boyuta geldi. Bunun tek sebebidir insanoğlu. Derelere dadanması, dere yataklarıyla oynaması, suların emperyal su şirketlerinin yönetimine girebilmesi için yapılan entrikalı projeler…. Taşkın Kortuma projeleri, su kullanım haklarının şirketlere devredilmesi, bir dere üzerinde birden çok HES’ler ve başka projeler maalesef önce doğamızı, yaşam alanlarımızı ardından iklimi bozdu. Artvin 2009-2015 yılları arasında 24 canını sel ve heyelanlara kurban verdi. Karadeniz 85 yılda 625’ten fazla insanını bu yüzden kaybetmiş!.
Türkiye’de son birkaç aydır oldukça kısıtlı bir gündem var: 24 Haziran erken seçimi ve Türk Lirası’nın ABD Doları, Euro ve İngiliz Pound’u karşısındaki önlenemez düşüşü… Fakat Dünya’da bundan çok daha büyük ve önemli şeyler oluyor.
SADECE TÜRKİYE DE DEĞİL… DÜNYAYI KORKUTAN FIRTINA VE SEL FELAKETLERİ
Haberler arasında gözden kaçan ve tek tük denk geldiğimiz doğal afet haberleri aslında insanlığın ne kadar kırılgan olduğunu gözler önüne sererken, küresel ısınma olarak da bilinen felaketin etkisinin beklenmeyen zamanlarda beklenmeyen yerlerde görülebileceğini kanıtlıyor.
Sadece Nisan ve Mayıs aylarında Dünya’nın farklı noktalarında doğal afetler meydana geldi. Şiddetli ve kesintisiz sağanak yağış, toprak kayması ve nehirlerin taşması Türkiye de dahil 30 ülkede faciayla sonuçlandı. Türkiye’de artık kanıksanmış bir hale gelen otoyolların suyla dolması ve insanların araçların tepesine çıkarak yardım beklemesi, medeniyetin beşiği olarak görülen Avrupa’da da bir hayli görülmeye başlandı. Hollanda, Fransa, İngiltere, Belçika ve İtalya sular altında kalırken ciddi bir maddi hasar meydana geldi. İngiltere’de 26-28 Mayıs tarihleri arasında 136.000 yıldırım düşerken ülkede şiddetli yağış dolayısıyla 1 kişi hayatını kaybetti. 22 Mayıs’ta Belçika’da sağanak yağış ve taşma yaşandı. Belçika’da 10 ev hasar gördü.
İtalya’nın turistik bölgeleri de küresel ısınmadan nasibini aldı. 8 Mayıs’TA Toskana, Siena, Floransa ve Pisa’da yoğun yağış bölgede hayatı olumsuz etkiledi. Yağışla birlikte bölgedeki iki ufak nehir taştı çok sayıda ev, yol ve iş yeri hasar gördü. Turizm ve tarım zarar gördü.
Dünya’nın güneyine yani Afrika bölgesine baktığımızda ise durum daha da korkutucu bir hal aldı. Sadece Kenya’da Nisan ve Mayıs ayındaki sel dolayısıyla en az 100 kişi hayatını kaybederken 200.000 kişi de bölgeden tahliye edildi. Yemen’de 23 Mayıs’ta meydana gelen şiddetli yağış ve sel felaketi dolayısıyla 19 kişi hayatını kaybetti en az 1000 kişi bölgeden tahliye edildi.
Sri Lanka’da şiddetli yağış sele sebep oldu. 12 kişi hayatını kaybetti ve 40.000 kişi tahliye edildi.
12 Mayıs 2018’de Kolombiya’da yaşanan sağanak yağış, 12 kişinin ölmesine ve 1067 ailenin evsiz kalmasına sebep oldu. ABD ve Küba’yı etkisi altına alan Alberto Fırtınası dolayısıyla ABD’de 200 kişi evinden olurken Küba’da 3000 kişi tahliye edildi. ABD’nin Asheville bölgesinde yaşanan sağanak yağış tarım bölgesinin ciddi hasar görmesine sebep oldu. Guatemala’da 21 Mayıs’ta yaşanan şiddetli yağış ve sel baskını 1 kişinin ölümüne sebep olurken, 1 kişi kayboldu ve 80.000 kişi afetten olumsuz etkilendi.
TOPRAK KAYMASINA SEBEP OLDU
Sri Lanka’da 24 Mayıs’ta meydana gelen şiddetli yağış sele neden olurken bölgede 12 kişi hayatını kaybetti ve 40.000 kişi tahliye edildi. Madagaskar’da Eliakim Fırtınası dehşet saçarken, İran’ın başkenti Tahran yakınlarında yaşanan şiddetli yağış 1 kişinin ölümüne ve 6 kişinin de yaralanmasına sebep oldu.
Jamaika’da Mayıs ayı normallerinin yaklaşık 2 katı fazla yağış görülürken Hindistan’ın Karnataka eyaletinde ve Mangaluru kentindeki istikrarsız hava 3 kişinin ölümüne ve yüzlerce insanın tahliye edilmesine sebep oldu. 16 Mayıs’ta Afganistan’daki doğal afette ise en az 34 kişi hayatını kaybetti ve 4 kişi de yaralandı.Karayipler’de 7 Mayıs’ta yaşanan fırtına toprak kaymasına sebep olurken Jamaika, Haiti ve Dominik Cumhuriyeti’nde ciddi hasar meydana geldi. Dominik Cumhuriyeti’nde 773 ev hasar görürken, 3.865 kişi tahliye edildi. Haiti’de ise en az 15 evin yıkıldığı duyuruldu.
Ruanda’da 6 Mayıs’ta bölgeyi etkisi altına alan yağışlar toprak kaymasına neden oldu. En az 12 ev yıkılırken, 300 kişi evsiz kaldı. Yetkililer 18 kişinin hayatını kaybettiğini ve en az 12 kişinin de yaralandığını duyurdu. Arjantin’de ise 3 Mayıs’ta başlayan yağışlar Entre Rios bölgesinde yaşamı felç etti. 1 kişinin hayatını kaybettiği yağışlardan sonra 30 kişi tahliye edildi.
KAR SULARI ERİDİ PANİK YAŞANDI
Kanada ise küresel ısınmanın olumsuz etkisini farklı bir şekilde deneyimledi. Kanada’da 23 Nisan’da kar sularının erimesiyle birlikte su seviyesi yükseldi ve Jemseg, Gagetown, Hampstead, Belleisle bölgelerinden yaklaşık 260 kişi tahliye edildi. Ekvador’da 4 Mayıs’ta başlayıp aralıksız olarak 5 gün boyunca devam eden yağmur bölgede yaşamı olumsuz etkiledi. Tarlalar ve ekinler zarar görürken 38 evin de yıkıldığı açıklandı.
Irak’ın Duhok bölgesinde yaşanan şiddetli yağış dolayısıyla nehirler taştı. 5 Mayıs’ta 4 kişinin hayatını kaybettiği açıklandı. 50 ev ve 30 araç hasar gördü. 19 Mayıs’ta yaşanan sağanak yağış dolayısıyla Burundi’de 12.956 kişi evsiz kaldı. Yaklaşık 2.133 evin yıkıldığı açıklandı. Yetkililer, yoğun yağmur dolayısıyla nehirlerin taşmasının felaketin sebebi olduğunu söyledi.
Ruanda’da da felaket yaşandı. Ruanda Afetle Yönetimi Bakanlığı 30 Nisan’da yaptıkları açıklamada doğal afetlerden dolayı Ocak ayından beri 116 kişinin hayatını kaybettiği açıkladı. Yetkililer Ocak ayından Nisan ayının sonuna kadar aralıksız devam eden yoğun yağışın bölgede toprak kaymasına ve nehirlerin taşmasına sebep olduğunu duyurdu. Yetkililer 1201 evin ve 33 köprünün yıkıldığını ve 4.000 binanın da hasar gördüğünü duyurdu. 4500 hektarlık tarım alanı yok olurken, 705 büyükbaş öldü.
Terör saldırılarının arka arkaya yaşandığı Yemen’i doğal afet vurdu. Sel felaketinde çok sayıda insan öldü.
ÇİN’DEN İSRAİL’E HERKES ETKİLENDİ
Dünya’nın en yoğun nüfusa sahip ülkelerinden Çin de doğal felaketten etkilendi. 7 Mayıs’ta başlayan yağmur ülkenin güneyini olumsuz etkiledi. Xinhua haber ajansı en az 3 kişinin hayatını kaybettiğini ve 2 kişinin de kayıp olduğunu duyurdu. Sağanak yağışın ülke genelinde 70.000 kişiyi etkilediği ve 6.100 kişinin tahliye edildiğini açıkladı. Taşkın ve yoğun yağış dolayısıyla 14.3 milyon dolarlık zarar ortaya oluştu.
Avustralya’da 11 Mayıs’ta bölgeyi etkisi altına alan yağmur ülkede yaşamı olumsuz etkiledi. Çok sayıda ev ve bina hasar görürken, bölgede elektrik ve su kesintisi yaşandı.
Cezayir’in kuzeyinde 24 Nisan ve 25 Nisan’da yaşanan sağanak yağış bölgede yaşamı olumsuz etkiledi. Su seviyesi bölge tarihinin rekorunu görerek 51 milimetreye çıktı. Yetkililer 6 kişinin hayatını kaybettiğini açıkaldı. Tissemsilt’teki bir okulda 200 lise öğrencisi mahsur kaldı. Mısır’da 24-26 Nisan tarihleri arasında yaşanan yağmur başkent Kahire’de yaşamı olumsuz etkiledi. Birçok bina ve ev hasar görürken, fırtınaya araçlarında yakalanan 24 kişi ilk yardım ekiplerinin müdahalesiyle kurtuldu. İsrail’in güneyinde meydana gelen yağışlarda 12 kişi hayatını kaybetti. Sel sularına kapılarak ölen 12 kişinin doğa yürüyüşü yapan bir grup genç olduğu açıklandı.
HABER: SAMİ ÖZÇELİK
